Ghé nhà thờ giáo xứ Hoàng Xá

 Từ cầu Đồng Quang nối hai bờ Sông Đà đoạn Ba Vì (Hà Nội) – Thanh Thủy (Phú Thọ) đi khoảng 6km, cách khu nghỉ dưỡng biệt thự Vườn vua khoảng 3km, có một ngôi thánh đường hết sức đặc biệt. Đó là nhà thờ giáo xứ Hoàng Xá.

Giáo xứ Hoàng Xá Tọa lạc tại  Khu 2, xã Hoàng Xá, huyện Thanh Thuỷ, tỉnh Phú Thọ.

Theo tư liệu của giáo xứ, Năm 1833, có một số người công giáo ở vùng sông Lô, thuộc phủ Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Yên (nay là tỉnh Vĩnh Phúc), làm nghề kiếm cá đã đến trú ở Đoan Hạ lánh nạn vì chính sách cấm bách đạo. 

Sau đó họ kéo nhau vào cư trú ở Hoàng Xá tạo nên một cộng đồng công giáo. Đó là nguồn gốc giáo dân Hoàng Xá. Năm 1863, Giáo họ Hoàng Xá được thành lập. Đến năm 1895, họ Hoàng Xá mới chính thức trở thành Giáo xứ.

Quan thầy của giáo xứ Hoàng Xá là Thánh Phêrô Tông đồ, được tổ chức vào ngày 29/06 hằng năm. Trong khuôn viên của nhà thờ cũng dựng tượng thánh.

Ngôi Nhà thờ cổ được xây dựng năm 1895, được trùng tu năm 2020 với diện tích 315,8m2. 

Nhà thờ được xây dựng theo phong cách kiến trúc nhà thờ Nam, tức là sử dụng các vật liệu thân thuộc với đời sống người dân Việt như gạch đá gỗ. Đứng trước ngôi nhà thờ này này, có cảm giác rất thân thuộc bởi cấu trúc gác chuông hai tầng tám mái đặc trưng kiến thiết theo nghệ thuật kiến trúc truyền thống của mái đình của người Việt với các đầu đao cong vút. 

Trước đây, từ sân lên bái đường có bậc tam cấp. Tuy nhiên, đợt trùng tu năm 2020, nền nhà thờ được nâng lên. Hiện tại, từ sân lên đến bái đường có 5 bậc được lát đá. Các cột cái và cột quân được kê bằng đá tiện cao 20cm.

Khuôn viên giáo xứ hiện tại có tượng của Thánh tử vì đạo Phanxico Nguyễn Cần; bên cạnh là ngôi mộ của linh mục Phaolo Nguyễn Khắc Hy, từng là Tổng đại diện giáo phận Hưng Hóa. 

Ngôi thánh đường này là một trong 5.098 nhà thờ được xây dựng trong giai đoạn phát triển của Công giáo ở Việt Nam. Thời kỳ này được tính từ năm 1802 đến 1960. Trải qua giai đoạn cấm đạo gắt gao của nhà Nguyễn, bắt đầu từ triều vua Minh Mệnh. Đến năm 1862, nhà Nguyễn ký hòa ước Nhâm Tuất với Pháp, trong đó có nội dung bỏ lệnh cấm đạo. Cũng từ sau Hòa ước này, hàng loạt các cơ sở Công giáo được xây dựng. Năm 1896 vua Tự Đức ban sắc dụ cho phép người Công giáo tụ họp thành những làng riêng biệt. Tuy nhiên trong những năm 1862 – 1865, phong trào Văn Thân với khẩu hiệu “Bình Tây Sát Tả” đã tàn phá nhiều cơ sở Công Giáo.

Khi triều đình Huế ký Hòa ước Giáp Thân 1884 với Pháp, sau 1885, công Giáo Việt Nam có điều kiện thuận lợi để phát triển. 

Giáo xứ Hoàng Xá có 6 giáo họ đó là: Giáo họ Hoàng Xá, Giáo họ Ba Đông, Giáo họ Minh Xuân, Giáo họ Tiền Phong, Giáo họ Đoan Hạ, Giáo họ Trung Tâm.

Giáo xứ Hoàng Xá nằm trong Giáo phận Hưng Hóa. Đây là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Giáo phận nằm trên vùng Tây Bắc, Bắc Việt Nam, gồm trọn địa bàn các tỉnh Phú Thọ (trừ khu vực Bạch Hạc), Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên và Sơn La, một phần các tỉnh Hòa Bình (thành phố Hòa Bình và các huyện Cao Phong, Đà Bắc, Lạc Sơn, Mai Châu, Tân Lạc), Hà Giang (bên hữu ngạn sông Lô), Tuyên Quang (bên hữu ngạn sông Lô), cùng với toàn bộ tỉnh Sơn Tây cũ, nay thuộc Hà Nội. Tổng diện tích 54.352 km2.

Nếu bạn đến Thanh Thủy, nhớ dành thời gian ghé thăm ngôi thánh đường này nhé.